17ο Φεστιβάλ ΛΕΑ | AΠΟΝΟΜΗ 5ου Βραβείου Λογοτεχνικής Μετάφρασης ΛΕΑ
17ο Φεστιβάλ ΛΕΑ
Υπό την αιγίδα του Δήμου Αθηναίων
AΠΟΝΟΜΗ
5ου Βραβείου Λογοτεχνικής Μετάφρασης ΛΕΑ
Ιδιαιτέρως συγκινημένη η μεταφράστρια Αθηνά Ψυλλιά παρέλαβε το Βραβείο Μετάφρασης το οποίο απονεμήθηκε για 5ο συνεχές έτος το Φεστιβάλ ΛΕΑ. Η απονομή έγινε κατά τα επίσημα εγκαίνια της 17ης έκδοσης του Φεστιβάλ, στο Μουσείο της Ακρόπολης, την Παρασκευή 13 Ιουνίου 2025.
Τα μέλη της επιτροπής ήταν οι:
Ευρυβιάδης Σοφός, μεταφραστής, νικητής του 4ου Βραβείου Μετάφρασης του Φεστιβάλ ΛΕΑ.
Κατερίνα Μαλακατέ, κριτικός λογοτεχνίας και ιδιοκτήτρια βιβλιοπωλείου.
Βαγγέλης Μπουμπάκης, κριτικός λογοτεχνίας και ηθοποιός.
Ana María Soares, καθηγήτρια πορτογαλικής γλώσσας και πολιτισμού.
Laura Salas, μεταφράστρια και καθηγήτρια ισπανικής γλώσσας και πολιτισμού.
Η Αθηνά Ψυλλιά βραβεύτηκε για το βιβλίο Αρχαία καλλιέργεια, του Ραντουάν Νασσάρ, εκδόσεις Πατάκη.
Το σκεπτικό της βράβευσης, σύμφωνα με την κριτική επιτροπή, ήταν το ακόλουθο: Η μετάφρασή του βιβλίου Αρχαία καλλιέργεια στα ελληνικά από την Αθηνά Ψυλλιά αποτελεί ένα ξεχωριστό φιλολογικό γεγονός, καθώς πρόκειται για ένα έργο που αντιστέκεται στη μετάφραση, λόγω του λυρισμού, της έντασης και της πολιτισμικής του πυκνότητας. Το κείμενο μιλά κυρίως μέσα από τις σιωπές, μέσα από αυτά που δεν λέγονται, απαιτεί μεγάλη αυτοσυγκράτηση από τον μεταφραστή για να μην αρχίσει να επεξηγεί στη δεύτερη γλώσσα, κάτι που η μεταφράστρια κατάφερε χρησιμοποιώντας όμως ταυτόχρονα τα κατάλληλα εκείνα επίθετα και ουσιαστικά ώστε να αναπαράγει το πληθωρικό ύφος του συγγραφέα.
Η γλώσσα του Nassar είναι ζωντανή, παλλόμενη, σχεδόν απτική. Οι μακρές, περιπεπλεγμένες προτάσεις του απαιτούν από τον αναγνώστη όχι απλώς κατανόηση αλλά εμβάθυνση. Αποτελεί πράξη λεπτών ισορροπιών η διατήρηση αυτού του ρυθμού στα ελληνικά τα οποία έχουν τη δική τους μελωδικότητα και γραμματική λογική. Το αποτέλεσμα που προκύπτει δεν είναι σε καμία περίπτωση αφύσικο ή πομπώδες. Η Αθηνά Ψυλλιά κατορθώνει να διατηρήσει αυτήν την εσωτερική μουσικότητα, αναπλάθοντας τον ρυθμό και τη συναισθηματική παλμικότητα που διαθέτει το πρωτότυπο.
Ιδιαίτερη πρόκληση αποτελεί η αμφισημία του έργου. Ο Nassar χτίζει τον λόγο του σε στρώματα, αποφεύγοντας συχνά την ευθεία δήλωση. Πολλά παραμένουν εσκεμμένα ασαφή· η χρονικότητα, οι προθέσεις, ακόμα και οι ταυτότητες των προσώπων παραμένουν ρευστές. Η Ψυλλιά αντιμετωπίζει αυτή την πρόκληση με σεβασμό, διατηρώντας τις αποσιωπήσεις, τις εντάσεις και τις παύσεις, χωρίς να «διευκρινίσει» εκεί όπου ο συγγραφέας επιλέγει να σιωπά.
Η μεταφράστρια επιλέγει να διατηρήσει την ‘ξενικότητα’ του πρωτοτύπου, αποφεύγοντας εύκολες πολιτισμικές αντιστοιχίες, και επιτρέποντας έτσι στον Έλληνα αναγνώστη να νιώσει την απόσταση — αλλά και την παγκοσμιότητα — του λόγου του Nassar. Έτσι λοιπόν η μετάφραση του βιβλίου Lavoura Arcaica στα ελληνικά, δεν είναι απλώς τεχνική διαδικασία. Είναι ένα δημιουργικό και φιλοσοφικό στοίχημα.
Η Αθηνά Ψυλλιά στέκεται όχι μόνο ως γνώστρια των δύο γλωσσών, αλλά ως τεχνίτης της σιωπής, της παύσης, της έντασης. Η πρόκληση δεν είναι να πει τα ίδια λόγια, αλλά να προκαλέσει την ίδια ταραχή. Και όπως λέει ο αφηγητής του έργου, «υπάρχουν λέξεις που είναι σαν στιλέτο» — και αυτό, η μεταφράστρια το έχει νιώσει και το έχει αποδώσει με ευαισθησία και τόλμη.
Το Φεστιβάλ ΛΕΑ είναι μια από τις πιο εξέχουσες λογοτεχνικές εκδηλώσεις της Αθήνας από το 2008 και το μοναδικό πολιτιστικό γεγονός στην Ελλάδα και στην Κύπρο με θέμα την ιβηροαμερικανική λογοτεχνία.
Το πολιτιστικό αυτό γεγονός διοργανώνεται κάθε χρόνο από τη μη κερδοσκοπική οργάνωση Φεστιβάλ ΛΕΑ-Διαπολιτισμική Ανάπτυξη και το Ινστιτούτο Θερβάντες της Αθήνας, με τη συμμετοχή των Πρεσβειών της Αργεντινής, της Βραζιλίας, της Χιλής, της Κολομβίας, της Κούβας, της Ισπανίας, του Μεξικού, του Παναμά, του Περού, της Πορτογαλίας, της Ουρουγουάης και της Βενεζουέλας και του Επίτιμου Γενικού Προξενείου της Κολομβίας στην Αθήνα με δικαιοδοσία σε όλη την επικράτεια της Ελληνικής Δημοκρατίας.
Το 17ο Φεστιβάλ ΛΕΑ πραγματοποιείται χάρη στην υποστήριξη του χρυσού χορηγού Libra Philanthropies και στη χορηγία των Πρεσβειών της Ισπανίας, της Βραζιλίας, της Χιλής, του Περού και της Πορτογαλίας στην Ελλάδα, της Πρεσβείας της Κολομβίας στη Ρώμη παράλληλης διαπίστευσης στην Ελλάδα, του Επίτιμου Γενικού Προξενείου της Κολομβίας στην Αθήνα με δικαιοδοσία σε όλη την επικράτεια της Ελληνικής Δημοκρατίας και του Ιδρύματος “Μαρία Τσάκος”, καθώς και στην ανεκτίμητη υποστήριξη της This is Athens, της Acción Cultural Española, του Ινστιτούτου Καμόες, του Ινστιτούτου Ramon Llull, του Kyklos Travel και της Santander. Στην Κύπρο πραγματοποιείται χάρη στη συνεργασία με τον πολιτιστικό οργανισμό Ideogramma και την υποστήριξη των Πρεσβειών της Ισπανίας και της Κούβας στη Λευκωσία, καθώς και της αίθουσας του Ινστιτούτου Θερβάντες στη Λευκωσία. Όλοι οι παραπάνω μαζί θα κάνουμε δυνατό να μπορέσει το Φεστιβάλ ΛΕΑ να προσφέρει ακόμα μια φορά στην Ελλάδα και την Κύπρο δέκα μέρες με δραστηριότητες γεμάτες ενδιαφέρον που αναμφίβολα θα υπερβούν τις προσδοκίες του κοινού σε Αθήνα, Λευκάδα, Πάτρα, Θεσσαλονίκη, Κύπρο και Χανιά.
ΤΥΠΟΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
press@lea-festival.com
Λένα Ματσιώρη – +30 6972 997338
Μιγκέλ Σαμοθράκης – +30 6936 918471
WEBSITE
https://www.facebook.com/LEAfestival
https://www.instagram.com/lea.festival/
Greek 
Spanish